Veliki prasak je teorija koja objašnjava nastanak svemira pre oko 13,8 milijardi godina. U ovom članku ćemo istražiti šta se dogodilo neposredno nakon Velikog praska, u prvim sekundama postojanja svemira, i kako su se formirale osnovne čestice i sile koje danas poznajemo.
Prvi trenuci posle Velikog praska
Planckova era (10^-43 sekundi)
U prvom trenutku nakon Velikog praska, svemir je bio izuzetno vruć i gust. Tokom Planckove ere, koja je trajala svega 10^-43 sekundi, sve četiri osnovne sile (gravitacija, elektromagnetizam, jaka nuklearna sila i slaba nuklearna sila) su bile sjedinjene u jedinstvenoj supersili. U ovom periodu, naše trenutno razumevanje fizike nije dovoljno da objasni šta se tačno događalo.
GUT era (10^-43 do 10^-36 sekundi)
Nakon Planckove ere, svemir se širio i hladilo, što je dovelo do razdvajanja supersile na gravitaciju i Veliku ujedinjenu teoriju (GUT) silu. GUT sila je kombinacija jake nuklearne sile, slabe nuklearne sile i elektromagnetizma. Tokom GUT ere, kvarkovi, leptoni i njihovi antipartneri su se formirali iz energije.
Inflaciona era (10^-36 do 10^-32 sekundi)
U inflacionoj eri, svemir je doživeo brzu ekspanziju, rastući eksponencijalno u veoma kratkom vremenskom periodu. Ovaj proces je nazvan kosmička inflacija. Inflacija je izravnala svemir i razdvojila GUT silu na jake nuklearne sile, slabe nuklearne sile i elektromagnetizam.
Hadronska era (10^-6 sekundi)
Kako se svemir nastavio širiti i hladiti, kvarkovi i gluoni su se kombinovali da formiraju hadrone, uključujući protoni i neutroni. Tokom hadronske ere, materija i antimaterija su se međusobno uništavale, ostavljajući za sobom samo malu količinu materije.
Zaključak
Neposredno nakon Velikog praska, svemir je prošao kroz niz brzih promena, koje su dovele do formiranja osnovnih čestica i sila koje danas poznajemo. Istraživanje ovih ranih trenutaka svemira pomaže nam da bolje razumemo kako je naš svemir nastao i kako se razvijao tokom vremena.
Često postavljana pitanja (FAQ)
Šta je Veliki prasak?
Veliki prasak je teorija koja objašnjava nastanak svemira pre oko 13,8 milijardi godina. Prema ovoj teoriji, svemir je nastao iz ekstremno vruće i guste tačke, koja se zatim širila i hladila tokom vremena.
Šta su osnovne sile?
Osnovne sile su četiri temeljne interakcije koje deluju na čestice u svemiru: gravitacija, elektromagnetizam, jaka nuklearna sila i slaba nuklearna sila.
Šta su kvarkovi i leptoni?
Kvarkovi i leptoni su osnovne čestice koje čine materiju. Kvarkovi su sastavni delovi hadrona, kao što su protoni i neutroni, dok su leptoni čestice kao što su elektroni.
Šta je kosmička inflacija?
Kosmička inflacija je teorija koja objašnjava brzu ekspanziju svemira u prvim trenucima nakon Velikog praska. Ovaj proces je doveo do izravnavanja svemira i razdvajanja osnovnih sila.